Belangrijk doel van de Wkb voor het bouwen in het verbeteren van de bouwkwaliteit. Door de bouwplannen niet vooraf uitgebreid te toetsen in het vergunningentraject, maar tijdens de bouw, moet het aantal bouwfouten teruggedrongen worden. Bouwfouten waarvoor je als aannemer ook nadrukkelijker aansprakelijk wordt gesteld.
In de nieuwe regelgeving is opgenomen dat je als aannemer verplicht bent om in een opleverdossier aan te tonen, dat je hebt gebouwd wat er is afgesproken in de aanneemovereenkomst of offerte en dat je goed en deugdelijk werk hebt afgeleverd.
Die controle op de uitvoering van de bouwwerkzaamheden doet een onafhankelijke kwaliteitsborger.
Wat doet de kwaliteitsborger precies?
Vanaf de zomer van 2023 is het aan de kwaliteitsborger om te bepalen of het door jou opgeleverde bouwwerk voldoet aan de eisen van het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), de opvolger van het Bouwbesluit. Ook moet het voldoen aan het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl), het Omgevingsbesluit en de Omgevingsregeling. Veel besluiten en regelingen, maar wat houdt het werk van de kwaliteitsborger nu concreet in?
De kwaliteitsborger is in drie fases bij de bouw betrokken. Al in de ontwerpfase kijkt hij mee of de plannen en ontwerpen voldoen om uiteindelijk tot een kwalitatief gebouw te komen. In deze fase wordt ook een borgingsplan opgesteld. Hierin staat beschreven welke inspecties en keuringen gedurende de bouwperiode uitgevoerd worden en welke documenten aangeleverd moeten worden om uiteindelijk de kwaliteit te kunnen waarborgen.
Aannemer aanspreken op kwaliteit
Tijdens de uitvoering van het werk, toetst de borger aan de hand van het borgingsplan of je het werk goed uitvoert en of constructies en installaties veilig aangebracht worden. Als dat niet het geval is, zal de kwaliteitsborger je daarop aanspreken en sommeren dit aan te passen. In de opleverfase biedt hij, als je aan alle in het borgingsplan beschreven stappen hebt voldaan, een verklaring aan de opdrachtgever waarin hij aangeeft dat het bouwwerk en het door jou geleverde werk voldoet. De opdrachtgever kan vervolgens een gereedmelding doen bij de gemeente, waarna het bouwwerk twee weken later officieel in gebruik genomen mag worden.
Bouw moet wennen aan werkwijze Wkb
Om de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen zo goed mogelijk voor te bereiden, zijn verspreid over het land verschillende proefprojecten opgezet. De afgelopen jaren werd binnen ruim 300 bouwprojecten ervaring opgedaan. Daarbij werd gekeken of alle bij de bouw betrokken partijen volgens de nieuwe werkwijze kunnen werken en welke problemen ze tegenkomen.
Uit al die proefprojecten kwam in de beginperiode het beeld naar voren dat overheden, opdrachtgevers, aannemers en ook de kwaliteitsborgers en aanbieders van de borgingsinstrumenten een grote uitdaging hadden om de Wkb in te voeren. Mede daardoor is de invoering van de wet eerder enkele keren uitgesteld.
Wat staat er in een opleverdossier?
Als aannemer ben je verantwoordelijk voor het opleverdossier. Dit document fungeert bij de oplevering van een woning of ander bouwwerk in gevolgklasse 1 als ‘bewijslast’, waarmee je aantoont dat je het werk volgens de afspraak hebt uitgevoerd. Hierin moet je verschillende zaken zorgvuldig vastleggen. Zo moet je met behulp van foto’s aantonen dat alle werkzaamheden ook echt zijn uitgevoerd. Ook moet je beschrijven welke materialen je hebt toegepast en hoe je ze verwerkt hebt.
Als je tijdens de bouw afwijkt van de oorspronkelijke opdracht, moet je het meer- of minderwerk schriftelijk vastleggen. Ook alle tekeningen en berekeningen die horen bij het bouwwerk en de bijbehorende installaties moeten in het opleverdossier terug te vinden zijn. Dat geldt ook voor de documenten die nodig zijn voor het gebruik en onderhoud van het gebouw.
Toegelaten instrumenten voor kwaliteitsborging
Kwaliteitsborgers moeten voor de controle en borging gebruik maken van een zogeheten toegelaten instrument voor kwaliteitsborging. In dit instrument leggen ze nauwgezet vast dat het werk dat je levert aan de gestelde eisen voldoet.
Door de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB) zijn momenteel vier instrumenten toegelaten. Dit zijn:
Instrument voor kwaliteitsborging | Aanbieder |
Komo Instrument Kwaliteitsborging (KiK) | |
Woningborg Kwaliteitsborging Instrument (WKI) | |
BKapp | |
Instrument Kwaliteitsborging VKB |
Kwaliteitsborgers die gebruik willen maken van een van de instrumenten, moeten hiervoor toestemming hebben van de betreffende aanbieder. Die toetst vooraf of de kandidaat-kwaliteitsborger over voldoende kennis beschikt om de kwaliteit van de bouwwerkzaamheden te beoordelen.
Spelregels en kennis Wkb blijken lastig
Uit de evaluatie van de proefprojecten door de Begeleidingsgroep Proefprojecten, bleek eind vorig jaar dat vooral het op de juiste manier volgen van de spelregels van de Wkb en de kennis over de wet nog achterbleef. Ook de informatievoorziening bij afronding van de projecten was in veel gevallen nog niet op het gewenste niveau, waardoor de gereedmeldingen niet goed verwerkt konden worden. Zo bleek onder meer dat aannemers tijdens het werk geen of amper foto’s van hun werkzaamheden maakten.
Hieraan is dit jaar verder gewerkt en met die ervaringen is de communicatie over en werkwijze binnen de Wkb verder verfijnd.
Welke bouwwerken vallen onder gevolgklasse 1
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen geldt voor bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. Welke gebouwen dat zijn, zie je hieronder:
- Grondgebonden eengezinswoningen (inclusief garage en kantoor aan huis)
- Vakantiewoningen
- Woonboten
- Bedrijfspanden van maximaal 2 bouwlagen, inclusief een klein kantoor/ kantine
- Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen voor opslag en dergelijke
- Kleine fiets- en voetgangersbruggen (niet over rijks- of provinciale wegen), maximaal 20 meter overspanning
- Overige bouwwerken geen gebouw zijnde tot maximaal 20 meter hoog (masten, antennes, etc.)
Ook verbouwingen van deze bouwwerken vallen onder gevolgklasse 1, mits ze niet vergunningvrij zijn.